اهمیت بکارگیری پروتز دست مصنوعی تحت تاثیر کاربردهای گوناگون آن در زندگی روزمره قرار دارد. صرف‌نظراز نتایج زیبایی و مطلوب، با این درمان بیمار می‌تواند وظایف شغلی و تفریحی خود را بهتر انجام دهد. هر بیماری نیازمند انجام برخی کارهای خاص و مختص به خود در زندگی روزمره است، ازاین رو مدیریت اندام مصنوعی طبق سلیقه شخص صورت می‌گیرد. برخی پروتزهای دست مصنوعی عمدتا به قصد شبیه‌سازی با عضو از دست رفته طراحی می‌شوند و امکان انجام فعالیت‌های روزمره با آنها وجود ندارد. اما قضیه در مورد پروتزهای دست مصنوعی کاربردی فرق می‌کند، این تجهیزات بسته به نوع آنها ممکن است دامنه حرکتی و کنترل بیشتری را در اختیار کاربر قرار دهد.

همگام با فناوری‌های مبتکرانه در زمینه ساخت پروتزهای پای مصنوعی، طب پزشکی شاهد برخی پیشرفت‌های چشمگیر در عرصه طراحی پروتزهای دست مصنوعی نیز بوده است. با توجه به پیدایش تکنولوژی رایانه‌ای، استفاده از پروتز دست پیشرفت قابل توجه‌ای ازلحاظ ویژگی‌های کاربردی و زیبایی داشته است.

این نوع پروتز دست مصنوعی با استفاده از یک کمربند کار می‌کند. درواقع کنترل کمربند به کمک حرکات خاص بدن انجام خواهد گرفت. ساختار پروتز مصنوعی دست با کمک نیروی بدنی به گونه‌ای طراحی شده است که بتوان وظایف سنگین را با آن انجام داد و این ویژگی بر دوام بیشتر آن می‌افزاید. این نوع پروتز به دلیل ساختار آن از تحریک پذیری قابل قبولی برخوردار است و نسبت به پروتزهای مایوالکتریک یا هوشمند ارزان ‌تر است. قیمت انواع معمولی آن از بقیه کمتر است و نگهداری‌شان نیز برای کاربر راحت‌تر است.

پروتز مصنوعی با نیروی برق

نوع دیگری از پروتز مصنوعی وجود دارد که با نیروی برق کار می‌کند و باز و بسته شدن دست به کمک موتور انجام می‌گیرد و امکان خم کردن آرنج و چرخاندن مچ هم برای کاربر میسر است. این نوع پروتز کنترل چندین وظیفه را به کاربر می‌دهد.

پروتز مایوالکتریک هوشمند یا با نیروی منبع خارجی

پروتز دست مصنوعی با نیروی منبع خارجی نیازی به استفاده از سیستم کمربند ندارد. درعوض، کنترل این پروتز بوسیله موتور الکتریکی که با باتری کار می‌کند صورت می‌گیرد. سنسورهای کار گذاشته شده در محفظه پروتز وظیفه دریافت سیگنال‌های الکترومایوگرام پوست را بر عهده دارند. سپس این سیگنال‌ها به یک پردازنده ارسال می‌گردند و این پردازنده طرز عملکرد موتور را بر عهده دارد. کاربر به چند جلسه آموزش فشرده نیازمند است تا طرز استفاده از پروتز را بیاموزد و نتایج بهتری حاصل گردد.

پروتز مصنوعی دست غیرفعال یا به قصد زیبایی

پروتزهای دست مصنوعی تنها به قصد زیبایی طراحی شده‌اند برای‌اینکه فقط به ظاهر دست قطع شده شباهت دارند و نقش عضو جایگزین را ایفا می‌کند. بااین‌حال به کمک آن می‌توان برخی کارهای جزئی را انجام داد یا اشیاء سبک را حمل کرد. این نوع پروتزها از نظر زیبایی به نفع کاربر هستند و همچنین نگهداری آنها ساده است و وزن زیادی هم ندارند.

پروتز دست مصنوعی هیبریدی

پروتز دست مصنوعی هیبریدی ترکیبی از وظایف و عملکردهای پروتز معمولی و مایوالکتریک را به اجرا خواهد گذاشت. این پروتز بیشتر مورد استفاده بیمارانی قرار می‌گیرد که از ناحیه بالای آرنج (بازوی فوقانی) دچار قطعی عضو شده‌اند و از این طریق می‌توانند وظایف مربوط به این قسمت از دست را دوباره انجام دهند. در این نوع پروتز دو سیستم کمربند و منبع برق خارجی وظیفه کنترل مفصل آرنج را بر عهده دارند.

جدیدترین پروتز دست مصنوعی

همزمان با پیشرفت روزافزون در زمینه ساخت اعضای مصنوعی، پروتزهای دست نیز پیشرفت قابل‌توجهی کرده‌اند. ازجمله می‌توان به پروتزدست بیونیک و پروتز دست رباتیک اشاره کرد. دست مصنوعی بیونیک با سیگنال‌های مغز کنترل می‌شود. دست مصنوعی بیونیک از طریق اتصال به عضلات دست، ورودی‌ها را از مغز می‌گیرد و مطابق با سیگنال‌های مغز واکنش نشان می‌دهد.

پروتزهای دست مصنوعی تطبیقی یا تفننی

پروتزهای دست مصنوعی تفننی یا تطبیقی طبق سفارش کاربر طراحی می‌شوند تا بتوان یک سری کارهای خاص یا وظایف موردنیاز کاربر را با آن انجام داد. ممکن است انجام برخی کارهای تفریحی مانند نواختن ساز، ورزش‌هایی همچون (ماهیگیری، گلف و اسکی)، و بیلیارد نیازمند نوعی پروتز مصنوعی دست باشند و آن‌طوری‌ که کاربر دوست دارد از آن استفاده کند کارایی لازم را داشته باشد.

اجزاء پروتزهای دست مصنوعی

سوکت

سوکت مفصل آرنج قسمتی از پروتز است که به اندام باقیمانده از عضو قطع شده وصل می‌گردد. اجزاء دیگری مانند کمربند، واحد آرنج، مچ، دست جایگزین و غیره بر روی محفظه قرار می‌گیرند.

کمربند

کمربند وظیفه نگه داشتن دست جایگزین را بر عهده دارد طوری‌که بتوان از پروتز به طرز صحیح استفاده نمود. برای‌نمونه پروتزهایی که با نیروی بدن کار می‌کنند، از کمربند برای باز و بسته کردن دست انتهایی پروتز استفاده می‌گردد. ممکن است از کمربند برای قفل یا باز کردن آرنج هم استفاده شود و این قابلیت به میزان معلولیت بیمار بستگی دارد. به منظور جلوگیری از تماس کمربند با پوست بدن معمولا آن را از روی زیر پیراهن به تن می‌کنند. این کار به تمیز ماندن کمربند هم کمک خواهد کرد.

آرنج

این قسمت از اندام مصنوعی امکان خم و راست کردن ساعد را به کاربر می‌دهد. آرنج‌هایی که با نیروی بدن عمل می‌کنند را می‌توان به کمک یک کابل متصل به کمربند یا بلند کردن و قفل کردن آنها به عضو آسیب دیده، خم و راست کرد. آرنج‌های برقی نیز در دسترس هستند و از آنها به همراه پروتزهای مایوالکتریک استفاده می‌شود و از فناوری بیونیک بهره می‌برند.

واحد مچ

واحدهای مچ با تنوع بسیار قابل‌دسترس هستند و امکانات خوبی را در اختیار کاربران قرار می‌دهند، ازجمله اجازه چرخاندن دست جایگزین به هر سمت، در کمترین زمان ممکن می‌توان واحد مچ را از دست جایگزین جدا ساخت و به‌آسانی آن را به وضعیت قلابی یا دست یا دیگر دست‌های جایگزین تبدیل کرد و همچنین واحدهایی قابل‌دسترس هستند که امکان خم و راست کردن دست مصنوعی از ناحیه مچ را میسر می‌سازند.

دست جایگزین

سه نوع دست جایگزین برای پروتزهای اندام فوقانی در دسترس کاربران قرار دارد: واحد دست، واحد قلاب و دست‌های جایگزین تخصصی.

واحد دست

واحد دست ممکن است کنش‌پذیر یا غیرکنش‌پذیر طراحی شود. واحدهای دست کنش‌پذیر یا با نیروی بدن کار می‌کنند یا هوشمند هستند.

واحد قلاب

واحد قلاب به جای دست‌های قدیمی به کار می‌روند. دستکاری اشیاء بوسیله واحد قلاب آسان‌تر انجام می‌گیرد.

دست‌های جایگزین تخصصی

دست‌های جایگزین تخصصی به صورت سفارشی و جهت انجام برخی ورزش‌ها، سرگرمی‌هاو حرفه‌های خاص طراحی و ساخته می‌شوند. طبق سلیقه یا نوع سرگرمی، کاربران می‌توانند دستکش بیسبال یا سازوکار بازی بیلیارد را به واحد مچ وصل کنند.

ساخت پروتز دست

اندام بیمار

وقتی پزشک اجازه و تایید فرآیند نصب اندام مصنوعی را برای بیمار صادر می‌کند، متخصص پروتز شروع به قالبگیری عضو از دست رفته بیمار می‌کند و بعد از این قالب به‌عنوان الگوی ساخت پروتز استفاده خواهد کرد. پیش از تعیین وقت ملاقات متخصص پروتز به ارزیابی تک‌تک نیازها و مقاصد فرد معلول در زندگی شخصی خواهد پرداخت. جمع آوری این اطلاعات هنگام تصمیم‌گیری درباره نوع پروتزی که بیشترین سازگاری را با تک‌تک نیازهای بیمار داشته باشد، بسیار حائز اهمیت است. فاکتورهایی همچون اندازه و وضعیت عضو باقیمانده، دامنه حرکتی و استحکام، میزان فعالیت، کارهای تفریحی یا شغلی و وضعیت فعلی سلامت بیمار در نظر گرفته می‌شوند.

شغل

در زمان ساخت اندام مصنوعی نوع شغل یا حرفه بیمار هم ملاحظه می‌گردد. خواه حرفه بیمار با انجام کارهای سبک یا سنگین درگیر باشد، متخصص پروتز سعی می‌کند اندام مصنوعی را مخصوصا متناسب با نیازهای او طراحی کند.

فعالیت‌های اوقات‌فراغت

بازگرداندن تحرک و کیفیت زندگی هر بیمار به روال عادی و کمک به از سرگیری کارهای روزمره نظیر سرگرمی، ورزش و فعالیت‌های تفریحی پیشین، هدف نهایی ساخت اندام مصنوعی به حساب می‌آید. امروزه سازوکار اندام مصنوعی گزینه‌های متنوعی را در اختیار فرد معلول قرار می‌دهد و امکان مشارکت در کارهای تفریحی یا اوقات‌فراغت را برای او فراهم می‌سازد. حتما نیازها و هدف‌های خود را برای متخصص پروتز بازگو نمایید تا مناسب‌ترین اجزاء و متعلقات برای اندام مصنوعی تان انتخاب شود.

هزینه پروتز دست مصنوعی در ایران

قیمت پروتز دست در ایران با توجه به شدت و وسعت ناحیه دست قطع شده و همچنین با توجه به نوع پروتز دست می تواند متغیر باشد. هر چه تکنولوژی های جدید در ساخت این پروتز به کار رفته باشد بیشتر باشدعملکرد آن بهتر و دقیق تر است و در نتیجه هزینه آن هم بیشتر می شود.

آرتروز چیست و چه علائمی دارد؟

ارتروز یکی از شایع‌ترین امراض در سراسر جهان به شمار می‌رود. این بیماری از موارد آرتریت است و افراد زیادی را به خود درگیر نموده است. به طور کلی می‌توان گفت بیش از صد نوع مختلف آرتروز( ارتوروز)، تا کنون مورد شناسایی قرار گرفته است. بیماری آرتروز به طور معمول بیشتر در میان زنان مشاهده می‌شود و با عواملی از قبیل افزایش سن نیز احتمال وقوع آن بیشتر می‌گردد.

به طور کلی، این عارضه موجب می‌شود تا غضروف‌های مفصلی بدن از بین بروند. بنابراین ،این عارضه به تدریج و به مرور زمان غضروف مفصلی را تخریب می‌کند. این عامل موجب می‌شود تا بیمار مبتلا به خود را  دچار مشکل کند. وقتی غضروف، دچار نوعی آسیب دیدگی می‌شود استخوان‌ها به طور مستقیم با هم برخورد می‌کنند و در تماس و رابطه قرار می‌گیرند و ساییده می‌شوند.

بنابراین درد شدیدی در بیمار اتفاق می‌افتد.این بیماری  همان‌طور که گفته شد دارای انواع مختلفی است که از جمله این موارد می‌توان به آرتروز اولیه،ثانویه،دژنزاتیو،التهابی،عفونی،متابولیک و... اشاره کرد.

از طرف دیگر و با یک تقسیم بندی دیگر و بر اساس محل و مفصلی که در معرض آسیب دیدگی واقع شده است، می‌توان آرتروز را به انواع آرتروز زانو،  دست و  گردن و...تقسیم بندی کرد. در ادامه به شرح موارد مختلف و درمان آرتروز از قبیل آرتروز زانو، دست و گردن خواهیم پرداخت.

آرتروز زانو

به طور کلی و بر مبنای آزمایشات انجام شده، بالا رفتن سن عاملی مهم در ابتلا به این عارضه به شمار می‌رود. اما ممکن است در شرایطی بعضی از افراد جوان نیز به این عارضه دچار شوند. در بسیاری از موارد، مبتلا شدن به این بیماری، پایه‌های ارثی و ژنتیکی دارد.

اما از طرف دیگر ممکن است دلائلی مانند آسیب دیدگی زانو، عفونت زانو و یا حتی اضافه وزن نیز به بروز این بیماری دامن زند. به طور کلی آرتروز زانو به درد در این ناحیه، خشکی و بی حرکتی و یا تغییر شکل در مفصل زانو منجر می‌گردد و موجب می‌شود تا توانایی فرد مبتلا به این بیماری کاهش یابد و راه رفتن و زندگی روزمره و فعالیت‌های همیشگی وی، دچار اختلال گردد.

آرتروز زانو به طور قطعی قابل درمان نیست. اما می‌توان با انجام روش‌هایی آن را کنترل نمود و از پیشرفت آن ممانعت به عمل آورد. از طرف دیگر انجام برخی از تمرینات حرکتی ویژه نیز در این شرایط می‌تواند به کمک بیمار بیاید.

علائم و نشانه‌های آن

هم‌چنین از طریق به کاربردن روش‌هایی نظیر تزریق اوزون، تزریق ژل به زانو هم می‌توان به تسکین درد ناشی از این بیماری کمک کرد.

1- درد در ناحیه زانو

اصلی‌ترین و مهم‌ترین نشانه‌ای که می‌تواند فرد را مطلع سازد که دچار نوعی آرتروز در ناحیه ی زانو شده است این است که وی دردی را در ناحیه زانوهای خود احساس می‌کند. به ویژه این درد هنگامی به سراغ بیمار می‌آید که فرد می‌خواهد زانوی خود را حرکت دهد. این شیوه زانو درد در پایان روز شرایط بسیار بدتری پیدا می‌کند و با استراحت کردن می‌توان درد آن را اندکی تسکین داد.

2- خشکی و بی حرکتی در ناحیه زانو

این پدیده به ویژه، پس از استراحت کردن زانو اتفاق می‌افتد و به شکل بی حرکتی زانو و یا خشکی بیش از حد آن ناحیه، خود را نشان می‌دهد. پس از گذشت دقایقی با حرکت دادن نرم نرم زانو، این درد رو به بهبودی می‌گذارد.

3- صدا دادن زانو

فرد مبتلا به آرتروز زانو، در هنگام راه رفتن و یا حرکت دادن زانو، صدایی را از آن ناحیه می‌شنود. این صدا می‌تواند شبیه تق تق و یا قیژ قیژ باشد.

4- بزرگ شدن مفصل زانو

بزرگ شدن مفصل زانو در افراد مبتلا به آرتروز زانو، به دلیل جمع شدن زائده‌های استخوانی در این ناحیه شکل می‌گیرد. بنابراین بزگ شدن مفصل زانو می‌تواند نشاندهنده ی این عارضه در فرد بیمار، باشد.

5- ورم زانو

یکی دیگر از علائم و نشانه‌هایی که می‌توان در افراد مبتلا به آرتوز زانو مشاهده کرد ورم زانو است. ورم زانو در این عارضه به دلیل تجمع مایع اضافی مفصلی ایجاد می‌شود.

علائم دیگری از قبیل خالی کردن زانو به علت ضعف ساق پا و یا عدم ثبات در مفصل زانو نیز از علائم ابتلا به این عارضه به شمار می‌روند. هم‌چنین محدودیت حرکتی زانو، خم شدن این ناحیه و ضعیف شدن عضلات اطراف زانو نیز از دیگر نشانه‌هایی است که وجود و بروز آرتروز را در فرد بیمار نشان می‌دهد.

در موارد شدید این بیماری ، این امکان وجود دارد که فرد در حالی که خوابیده است به دلیل شدت درد در این ناحیه از خواب بیدار شود. درد زانو به واسطه آرتروز ممکن است دوره‌ای باشد یعنی برای مدت زمانی علائم آن به صورت کم‌تری در فرد بیمار، مشاهده شود. این عامل می‌تواند دلائل متعددی داشته باشد از جمله این دلائل می‌توان به کم تحرکی فرد بیمار و یا بی حرکت بودن وی اشاره کرد. در مواقعی نیز شرایطی مانند تغییرات آب و هوایی به ویژه بودن در مناطق مرطوب، می‌تواند به افزایش درد در ناحیه زانو و یا شکل گیری آرتروز زانو منجر شود. این عامل ممکن است بنا به این دلیل اتفاق بیفتد که ریشه‌های عصبی در کپسول مفصلی زانو، به تغییر فشار جوی بسیار حساس هستند.

درمان آرتروز زانو

برای درمان این عارضه، داروهای بسیاری توصیه شده است. نکته قابل ذکر در زمینه این بیماری این است که افراد مختلف مبتلا به این عارضه، هر کدام ممکن است واکنش‌های مختلفی نسبت به انواع داروها داشته باشند بنابراین لازم است حتما بیمار، در تعامل نزدیک با پزشک معالج خود قرار داشته باشد تا وی تاثیر داروهای مختلف را بر او تست و آزمایش کند و نتیجه بهتری دریافت کند. اما به طور کلی داروهایی وجود دارند که بدین منظور مورد استفاده قرار می‌گیرند. از جمله این داروها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

1- داروهای مسکن و ضد التهاب

به طور معمول اولین داروهایی که در درمان انواع آرتروز زانو،  دست و  گردن و... مورد استفاده قرار می‌گیرد داروهای مسکن غیر مخدر و داروهای ضد التهاب هستند. این داروها در مراحل اولیه درمان این گروه از بیماری ها ، توسط پزشک معالج تجویز می‌شوند. ساده‌ترین نوع از این مسکن‌ها استامینوفن است.

2- داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی

نوع دیگری از داروها که در درمان و تسکین درد ناشی از آرتروز زانو نقش موثر دارند و مورد استفاده بیماران قرار می‌گیرند داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی هستند. از جمله نمونه‌های پرکاربرد این داروها می‌توان به داروهای NSAID اشاره کرد که از جمله انواع این دارو می‌توان ایبوپروفن و ناپروکسن را نام برد.

3- کورتیزون

کورتیکواستروئیدها و یا کورتیزون‌ها از جمله داروهای ضد التهاب بسیار قوی هستند که در درمان آرتروز زانو مورد استفاده پزشکان قرار می‌گیرند. این داروها را می‌توان به صورت خوراکی مصرف نمود و یا به صورت مستقیم به مفصل مورد نظر تزریق کرد. تزریق کورتیزون به مفصل، باعث می‌شود تا التهاب و درد زانو به میزان بسیار چشمگیری کاهش پیدا کند. این داروها نیز مانند سایر داروها دارای عوارض جانبی هستند بنابراین پزشک معالج به طور معمول تزریقات این داروها را برای بیمار در طی یک سال محدود خواهد کرد.

4- داروهای تقویت مفاصل

نوع دیگری از داروها که در درمان آرتروز زانو مورد استفاده پزشکان متخصص قرار می‌گیرند، داروهای تقویت مفاصل هستند. از جمله این داروها می‌توان گلوکزآمین، کوندراتین و.. را نام برد. با استفاده از این داروها بعضی از مواد حیاتی و مفید که به طور طبیعی در غضروف زانو وجود دارند به بدن شخص بیمار رسانده می‌شوند. از دیگر داروهای درمانی که در درمان این عارضه مورد استفاده قرار می‌گیرد می‌توان به درمان‌هایی از قبیل فیزیوتراپی، تزریق ژل به زانو، تزریق پی آی پی به زانو، استفاده از زانو بند طبی مخصوص، استفاده از کفش و وسائل کمکی به زانو، عمل جراحی زانو و.... اشاره کرد.برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به مقاله ی بهترین روش های درمان آرتروز زانو مزاجعه بفرمایید

آرتروز دست

این عارضه نیز از امراض شایع در سراسر جهان است و عده بسیاری از افراد را درگیر نموده است. این بیماری نیز بر اثر از بین رفتن غضروف و در طی زمان به وجود می‌آید. در نتیجه بروز این بیماری، فرد بیمار، دچار آرتروز دست و یا آسیب‌هایی در ناحیه مچ دست خود خواهد شد.

به طور کلی می‌توان گفت زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به این بیماری قرار می‌گیرند. در این زمینه نیز مانند سایر انواع بیماری‌های مفصلی از قبیل آرتروز زانو و گردن، عامل سن نقش قابل توجهی دارد. از طرف دیگر عواملی مانند ارث و یا ژنتیک نیز در بروز این بیماری و پیشرفت آن دارای نقشی چشمگیر هستند. به طور معمول این عارضه می‌تواند از طریق بروز یک حادثه و یا ضربه خوردن به دست نیز اتفاق بیفتد.

لازم به ذکر است که افراد چاق بیش از افراد لاغر در معرض ابتلا به آن قرار می‌گیرند هم‌چنین افرادی که از سیگار استفاده می‌کنند نیز بیش از سایر افراد ممکن است به این بیماری دچار شوند.

اما آنچه مسلم است این است که برای درمان این عارضه درمان قطعی وجود ندارد. اما مجموعه روش‌هایی وجود دارد که از طریق انجام آن‌ها، میزان درد در فرد بیمار بسیار کاهش داده می‌شود و به تسکین درد وی مدد می‌رساند. هم‌چنین در جهت کنترل بیماری آرتروز و یا پیشگیری از میزان پیشرفت بیماری نیز می‌توان از این داروها استفاده نمود.

درمان آرتروز دست

برای درمان این بیماری و بهبود بخشیدن به درد ناشی از این عارضه، چند روش متفاوت وجود دارد که هر یک از این روش‌ها با توجه به نوع آرتروز دست مورد استفاده پزشک معالج قرار می‌گیرند. از جمله این روش‌ها می‌توان به کمپرس سرد، ورزش کردن و انجام تمرین‌های مخصوص برای دست، اصلاح شیوه زندگی، داروهای مسکن و ضد التهاب، جراحی مفاصل و... اشاره کرد.

از جمله روش‌های موثر در درمان آرتروز دست، روش جراحی و تعویض مفصل دست است که باید حتما توسط یک پزشک خبره انجام بگیرد.

به طور کلی سه نوع مختلف آرتروز دست وجود دارد که می‌تواند بر روی مفصل‌های دست اثرگذار باشد. این انواع عبارتند از: استئوآرتریت که عبارت است از ساییدگی مفصلی دست، آرتریت روماتوئید که نوعی بیماری التهابی و از زمره بیماری‌های روماتیسمی محسوب می‌شود و نقرس که بر اثر افزایش اسید اوریک خون به وجود می‌آید. این سه نوع مختلف آرتروز دست، هر یک درمان خاصی دارند. چرا که آرتروز دست بسته به محل ساییدگی به انوع مختلف آرتروز انگشتان دست، آرتروز مچ دست و.. تقسیم بندی می‌شود.

به طور کلی از طریق اجرای روش‌هایی مانند کم کردن فعالیت‌های سنگین دست، انجام دادن فعالیت‌هایی که فشار کم‌تری به دست وارد می‌کنند، انجام نرمش‌های مخصوص برای مچ دست، استفاده از بریس مخصوص، گرم کردن مچ دست، استفاده از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی، تزریق داروی کورتیکواستروئید به مچ دست و... می‌توان از میزان درد و التهاب آن  کاست.

آرتروز گردن، علائم ،  ودرمان آن

آرتروز گردن که به آن اسپوندیلوز گردن نیز گفته می‌شود اصطلاحی عمومی است که برای تشریح فرسایش دیسک‌های ستون فقرات در ناحیه گردن و از بین رفتن آن‌ها، گفته می‌شود. در حقیقت با کاهش یافتن آب دیسک و جمع شدن آن، این عارضه  شکل می‌گیرد. از جمله علایم بروز این عارضه در فرد می‌توان به تشکیل شدن یک برآمدگی و یا زائده استخوانی در لبه‌های استخوان اشاره کرد. آرتروز گردن از بیماری‌های رایج بین افراد است که با افزایش سن تشدید می‌شود.

علائم بروز آرتروز گردن

به طور کلی می‌توان گفت بیشتر از 85 درصد افرادی که سن آن‌ها از 60 سال بیشتر است در معرض ابتلا به این بیماری قرار می‌گیرند.

الف: صدا دادن مهره‌های گردن

از جمله علائم شکل گیری بیماری آرتروز گردن می‌توان به حالتی اشاره کرد که در آن فرد بیمار، هنگامی که می‌خواهد سر خود را به اطراف بچرخاند صدای مهره‌های گردن خویش را می‌شنود و همزمان احساس درد شدیدی در این ناحیه دارد. صداهایی که فرد مبتلا به این عارضه از سمت این ناحیه احساس می‌کند صداهایی شبیه به ترق ترق و یا صدایی شبیه کلیک کردن است.

ب: درد در ناحیه گردن

درد در ناحیه گردن از مشخصه‌های اساسی بروزاین بیماری در افراد مبتلا است. این درد می‌تواند به شانه‌های فرد بیمار و یا جمجمه وی نیز سرایت کند و آن نقاط را نیز تحت تاثیر خود قرار دهد. در بسیاری از موارد هم درد ناشی از این عارضه، به بازو و یا حتی کف دست بیمار نیز منتقل می‌شود این شرایط در نتیجه التهاب یکی از عصب‌ها که از کانال نخاعی به بازو امتداد یافته است ایجاد می‌شود.

ج: سفت شدن گردن، سردرد، سوزن سوزن شدن

از دیگر نشانه‌های ابتلا به این بیماری دردناک ،می‌توان نشانه‌هایی از قبیل سفت شدن گردن فرد بیمار به ویژه پس از استراحت شبانه را نام برد. هم‎چنین سردرد نیز از علائم این بیماری شناخته می‌شود. سردرد ناشی از ابتلا به آرتروز گردن به طور معمولا در پشت سر ایجاد می‌شود جایی که دقیقا بالای گردن بیمار است و سپس به ناحیه پیشانی و بالای آن کشیده می‌شود. بسیاری از افراد مبتلا به آرتروز گردن احساس سوزن سوزن شدن در بخشی از ناحیه بازو و یا دست خود احساس می‌کنند و یا حتی ممکن است بعضی از مبتلایان به آن، دچار مشکلاتی از قبیل از دست دادن مهارت‌های یک دست، ایجاد مشکل در وضعیت راه رفتن، مشکلات مربوط به عملکرد سیستم دفع ادرار و... نیز گردند.

عوامل موثر بر ابتلا به آرتروز گردن

علاوه بر عامل افزایش سن که از عوامل اصلی بروز ابتلا به این بیماری است، چند عامل موثر برای ایجاد این بیماری وجود دارد. این عوامل عبارتند از: بی تحرکی و چاقی، آسیب دیدگی گردن و یا ستون فقرات، جراحی گردن و یا ستون فقرات، لغزش دیسک، حمل مکرر وزنه‌های سنگین و...

درمان 

فیزیوتراپی

برای درمان آرتروز گردن نیز مانند سایر انواع آرتروز می‌توان از روش‌های داروهای تسکین دهنده، داروهای مخدر، داروهای ضد التهاب و .... استفاده کرد. یکی از انواع این روش‌های درمانی استفاده از فیزیوتراپی است که در جهت درمان این نوع از آرتروز تاثیر بیشتری دارد. به طور کلی می‌توان گفت وقتی بیمار مورد نظر، به درمان‌هایی که از طریق انواع مسکن، داروهای ضدالتهاب و... انجام می‌شود، پاسخ ندهد از روش‌های فیزیوتراپی برای درمان او استفاده می‌شود.

بنابراین در موارد درد شدید و مزمن، پزشک معالج از این روش درمانی سود می‌برد. تا بدین وسیله به بهبود حرکت‌های گردن فرد بیمار کمک کند و هم‌چنین درد موجود در ناحیه گردن او را تسکین دهد. از طرف دیگر از طریق روش‌های درمانی فیزیوتراپی در آرتروز گردن می‌توان به واسطه کاهش دادن درد بیمار به انجام فعالیت‌های روزانه او مدد رساند. از طریق اجرای روش‌های فیزیوتراپی، بیمار تحمل بسیار بیشتری در برابر درد پیدا خواهد کرد و آستانه تحمل او در برابر این بیماری افزایش خواهد یافت. هم‌چنین میزان سفت شدن عضله گردن، با کاهش قابل توجهی مواجه خواهد شد.

به طور کلی روش درمانی فیزیوتراپی که در درمان این عارضه مورد استفاده پزشک متخصص قرار می‌گیرد از سه بخش اصلی تشکیل شده است که عبارت است از: آموزش، درمان‌های انفعالی یا غیر فعال، درمان‌های فعال.

روش‌های درمانی فعال و غیر فعال در درمان آرتروز گردن

به طور معمول و در ابتدا پزشک معالج، سعی می‌کند با استفاده از روش‌های درمانی غیر فعال که به آن‌ها روش‌های درمانی انفعالی نیز گفته می‌شود، به ریلکس کردن فرد کمک کند. تا از این طریق از میزان درد شدید وی کم کند و یا التهاب ایجاد شده را کاهش دهد. به این روش‌های درمانی فیزیوتراپی، روش‌های غیر فعال گفته می‌شود چراکه فرد بیمار در این زمینه مشارکت قابل توجهی ندارد.

روش‌های درمانی غیر فعال در درمان  این بیماری ،خود شامل مواردی هستند. از جمله این روش‌ها می‌توان به روش ماساژ درمانی، گرما و سرما درمانی، درمان دستی، کشش ستون فقرات با تراکشن، لیزر درمانی، امواج مافوق صوت و.... اشاره کرد.

ماساژ درمانی

یکی از روش‌های درمان انفعالی که به وفور مورد استفاده پزشکان قرار می‌گیرد می‌توان به روش ماساژ درمانی اشاره کرد. به طور معمول از این روش درمانی برای برطرف کردن اسپاسم عضلانی و یا گرفتگی مزمن عضلات، استفاده می‌شود. اسپاسم و یا گرفتگی عضلات به دلیل انجام فعالیت‌های روزمره به صورت مکرر در فرد بیمار شکل می‌گیرد.

از طرف دیگر ممکن است به دلیل کشیدگی بیش از حد بعضی از عضلات به ویژه در ناحیه گردن و یا پیچ خوردن آن‌ها، گرفتگی و یا اسپاسم عضلانی اتفاق بیفتد. در چنین حالتی فرد معالج سعی می‌کند از طریق فشار وارد کردن مستقیم و یا مالش در جهت برطرف کردن و یا آزاد کردن گرفتگی ایجاد شده در بافت‌های نرم از قبیل تاندون‌ها، رباط‌ها و عضلات استفاده کند.

منبع:کلینیک ارتوپد فنی فاخر

دیسک کمر

ابتدا یک تعریفی از این بیماری یا ضایعه داشته باشیم و در ادامه به انواع آن و بهترین روش های درمانی این بیماری خواهیم پرداخت، دیسک کمر یکی از امراض شایع در میان افراد است. این بیماری در اثر وارد شدن فشار زیاد به بدن و یا به دلیل ضعیف شدن عضلات کمر ایجاد می‌شود. ضعیف شدن عضلات کمر خود دلائل گوناگونی دارد. از جمله این دلائل می‌توان بالا رفتن سن و یا بروز یک حادثه یا اتفاق برای ناحیه کمر را نام برد.

می‌توان گفت مهم‌ترین علامتی که ما را از وجود این عارضه، مطلع می‌سازد درد است. درد ناشی از دیسک کمر به طور معمول در قسمت پشتی بدن احساس می‌شود. هم‌چنین این درد ممکن است یک یا هر دو پا را درگیر نماید. به طور کلی هر یک از انسان‌ها دارای 26مهره در ستون فقرات خود هستند. هر کدام از این مهره‌ها به وسیله دیسک که نوعی از صفحات انعطاف پذیر است از یکدیگر جدا شده‌اند.

یکی از دلایل شایع درد گردن، شانه و دست، فتق یا بیرون زدگی  دیسک گردن است. علائم ممکن است شامل درد شدید و مبهم در گردن یا بین کتف ها بوده که در دست ها انتشار پیدا کرده و تا کف دست و انگشتان میرسد. در حالت وخیم لازم است از روش های درمان دیسک گردن بدون جراحی استفاده شود.همچنین از دیگر علائم می توان حس کرختی، خارش یا سوزش در شانه و دست ها را نام برد. حرکات و موقعیت های خاصی در گردن می توانند درد را تشدید کنند.

آناتومی

در میان هر دو مهره (استخوان) ستون فقرات یک دیسک بین مهره ای وجود دارد.  صفحه ای متشکل از الیاف که قابلیت ضربه گیری دارد. صفحات انتهایی (endplates) مهره ها را ردیف کرده و به نگه داشتن دیسک ها در محل خود کمک می کنند. هر دیسک یک نوار تایر مانند در روی خود، به نام حلقه ی فیبری دارد که یک ماده ی ژل مانند به نام نوکلئوس پالپوزوس (هسته ی دیسک) را احاطه می کند. رشته های عصبی از طریق مسیر های کوچکی که بین مهره ها و دیسک ها قرار دارد، از کانال نخاعی خارج می شوند. گردن درد و دیگر علائم هنگامی ظاهر می شوند که دیسک بین مهره ای آسیب دیده، به کانال نخاعی یا به ریشه های عصبی فشار وارد کند.

فتق دیسک مهره گردن هنگامی رخ می دهد که حلقه فیبری ترک برداشته یا شکافته شود و بدین صورت به نوکلئوس پالپوزوس (هسته ی دیسک) اجازه ی خروج دهد. این عارضه فتق هسته ی دیسک (HNP) یا فتق دیسک گفته می شود. در این مقاله شما خواهید آموخت که چه عواملی باعث ایجاد فتق مهره های گردن شده و برای تشخیص، مقابله با درد و دیگر علائم چه راهکار هایی وجود دارد.

بیش از 90 درصد بیمارانیکه دچار پارگی دیسک کمر یا گردن شده بودند در مرکز تخصصی فاخربا روشهای غیر جراحی در عرض 4 تا 6 هفته  بهبود یافته اند. البته ادعای معجزه نداریم در مواردیکه در معاینه  متخصصین مرکز تشخیص  داده اند که بیمار نیاز به جراحی دارد سریعا به بهترین جراحان معرفی شده اند تا بهترین نتیجه حاصل شود.آدرس کلینیک فاخر 

علائم و نشانه ها

علائم دیسک گردن معمولا با درد همراه است و باعث اختلالات عصبی به شرح زیر می شود:

   C4-C5 (ریشه ی عصبی C5): می تواند باعث ضعف در عضله ی دلتایی سر شانه شود. معمولا بی حسی یا خارش و سوزش ایجاد نمی کند ولی می تواند باعث درد شانه و گردن درد   شود.

   C5-C6 (ریشه ی عصبی C6): می تواند باعث ضعف ماهیچه های دو سر (عضلات جلویی بازو) و ماهیچه های باز کننده ی مچ شود. بی حسی ، خارش و سوزش همراه با درد ممکن است به سمت انگشت شست دست منتشر شوند. این یکی از شایع ترین مراحل برای وقوع فتق دیسک گردن است.

  C6-C7 (ریشه ی عصبی C7): می تواند باعث ضعف عضلات سه سر بازو (عضلات پشت بازو) و عضلات باز کننده ی انگشتان شود. بی حسی ، خارش و سوزش همراه با درد ممکن است به سمت عضلات سه سر و انگشت میانی منتشر شوند. این مرحله نیز یکی از شایع ترین مراحل برای وقوع بیرون زدگی دیسک گردن می باشد.

C7-T1 (ریشه ی عصبی C8): می تواند باعث ضعف در گرفتن اشیا با دست شود. همچنین بی حسی ، خارش و درد ممکن است از طریق بازو به سمت انگشت کوچک دست منتشر شوند.

لازم است بدانید که علائم بالا معمولا با فتق دیسک گردن همراه هستند ولی ساختار سیستم عصبی افراد متفاوت است بنابراین علائم ایجاد شده در آن ها نیز ممکن است با یکدیگر تفاوت داشته باشد

علت ها و دلایل

علل زیادی باعث ایجاد فتق دیسک گردن و درد شدید می شوند که عبارتند از:

 فرسایش دیسک های ستون فقرات

درد ناشی از دیسک بیرون زده، معمولا به علت فرسایش ستون فقرات می باشد.

پشت و کمر ما وظیفه ی تحمل و پخش کردن وزن را داشته و دیسک های بین مهره ای، ضربه گیری در اثر حرکت (راه رفتن، چرخیدن و خم شدن) را بر عهده دارد. به دلیل فشار زیادی که به دیسک ها وارد می شود، با گذر زمان به آن ها آسیب وارد می شود و می تواند علت دیسک گردن و کمر باشد

حلقه ی فیبری (قسمت سخت خارجی دیسک) می تواند به تدریج ضعیف شده و به نوکلئوس پالپوزوس (هسته ی ژله مانند دیسک) اجازه ی خروج دهد، به این ترتیب، دیسک بیرون زده و متورم می شود.

 آسیب به ستون فقرات

علت دیسک گردن می تواند در اثر آسیب باشد. تصادف رانندگی می تواند باعث بیرون زدن دیسک شود. برای مثال یک حرکت شدید و ناگهانی  می تواند با وارد کردن فشار زیاد باعث بیرون زدن و پارگی دیسک گردد.

همچنین علائم دیسک گردن می تواند به علت بلند کردن نادرست یک جسم سنگین و یا چرخیدن بیش از اندازه ی بدن به وجود آید.

تاثیر همزمان آسیب ها و فرسایش ستون فقرات

ممکن است دیسک چنان ضعیف شده باشد که اتفاقاتی نه چندان مهم مثلا یک عطسه دچار بیرون زدگی شود عطسه رویداد مهمی که بتواند باعث آسیب شود به حساب نمی آید، ولی اگر فرد دیسک ضعیفی داشته باشد، نیروی حاصل از یک عطسه می تواند باعث فتق آن شود

مراحل بیرون زدن یک دیسک

.

فرایند فتق یک دیسک شامل 4 مرحله است به طوری که در زیر  نشان داده شده:

دژنرسانس : در طول مرحله ی اول، نوکلئوس پالپوزوس به دلیل تغییرات شیمیایی مرتبط با سن ضعیف می شود. در این مرحله بیرون زدگی (فتق) به وجود نمی آید و تنها دیسک انعطاف پذیری خود را از دست داده و توانایی ضربه گیری آن کم تر می شود.

برآمدگی دیسک: در طول این مرحله، شکل یا محل دیسک تغییر می کند. همچنین یک برآمدگی کوچک شروع به تشکیل شدن کرده که ممکن است بسته به محل آن، به نخاع یا اعصاب آن فشار وارد کند.

  پارگی دیسک: طی این مرحله هسته ی ژله مانند دیسک دیواره آن را سوراخ می کند ولی همچنان درون دیسک باقی می ماند.

  جدا شدن بخش پاره شده ی دیسک: طی مرحله ی آخر نوکلئوس پالپوزوس (هسته ی دیسک) از دیواره ی دیسک عبور کرده و وارد کانال نخاعی می شود.

درمان کنسرواتیو (محافظه کارانه) بدون جراحی اولین قدم برای بهبودی است برای درمان پارگی دیسک گردن است و ممکن است شامل موارد زیر باشد: دارو درمانی، استراحت ، ماساژ ، ورزش درمانی ، تمرینات سر و گردن در خانه ، آب درمانی ، کاریوپراکتیک و مدیریت درد. بیش از 95% افراد مبتلا به درد بازو در اثر بیرون زدگی دیسک گردن ، در عرض 6 هفته بهبودی یافته و به فعالیت های طبیعی باز می گردند. اگر بدن فردی به درمان محافظه کارانه پاسخ نداده یا علائم بد تر شوند، ممکن است جراح ستون فقرات عمل جراحی دیسک گردن را پیشنهاد کند

دارودرمانی :پزشک ممکن است مسکن ، دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) و یا استروئید برای درمان دیسک گردن شما تجویز کند. بعضا شل کننده های عضلانی نیز برای گرفتگی ماهیچه ها تجویز می شوند.

دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) مثل آسپرین و ناپروکسین ، نمونه هایی از دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی اند که به منظور کاهش التهاب و درد ناشی از عوارض دیسک گردن به کار می روند.

مسکن هایی مثل استامینوفن جهت کاهش درد به کار رفته ولی اثر ضد التهابی NSAIDs را ندارند.

شل کننده های مثل متاکاربامول (روباکسین) ، کاریسوپرودول (سوما) و سیکلوبنزاپرین (فلکسریل) ممکن است به منظور کنترل اسپاسم (گرفتگی) های عضلانی به کار رود.

استروئید ها ممکن است جهت کاهش التهابات تجویز شده و به صورت خوراکی (متیل پردنیزولون) در یک دوره ی 5 روزه، با کاهش متوالی دوز، مصرف شوند. مزیت این دارو ها در سرعت زیاد رفع درد می باشد. (کم تر از 24 ساعت)

تزریق استروئید در محل بیرون زدگی دیسک ممکن است در موارد درد شدید تجویز شود این روش که به کمک فلوروسکوپی انجام می شود، عبارت است از تزریق استروئید و یک داروی بی حسی به به فضای اپیدورال ستون مهره به منظور کاهش التهاب .

ورزش و فیزیوتراپی: هدف ورزش درمانی، کمک به بیمار برای رسیدن هر چه زود تر به فعالیت و جلوگیری از آسیب مجدد است. فیزیوتراپیست ها می توانند روش های صحیح ایستادن، بلند کردن اجسام و راه رفتن را آموزش داده و با بیمار به منظور کشیدن و قدرتمند کردن عضلات گردن، شانه و بازو همکاری کنند. ورزش گردن و تمرینات تقویتی، عناصر اصلی درمان بوده و باید جزئی از زندگی فرد شوند.

تزریقات اپیدورال یا “بلوک” به هنگام درد شدید بازو توصیه می شوند. در این عمل نوعی کورتیکواستروئید، توسط پزشک آموزش دیده در این زمینه، به درون فضای اپیدورال (فضای اطراف اعصاب نخاعی) تزریق می شود. پس از اولین تزریق ممکن است در روز های بعدی یک یا دو تزریق دیگر نیز نیاز باشد. این تزریق باید جزئی از یک برنامه ی درمان و توان بخشی جامع انجام شود. هدف این تزریق کاهش التهاب اعصاب و درمان دیسک گردن است.

تزریق در نقاط ماشه ای به تزریق مستقیم دارو های بی حسی موضعی (بعضا به همراه کورتیکواستروئید ها)، در بافت های نرم و ماهیچه های دردناک در طول ستون فقرات گفته می شود. این تزریقات معمولا موثر واقع می شوند ولی به درمان بیرون زدگی دیسک گردن کمکی نمی کنند.

درمان دستی (کایروپراکتیک). حرکت دادن آرام می تواند به کاهش اختلال در عملکرد مفاصل، که ممکن است خود دلیلی برای درد باشد، کمک کند. از حرکت دادن به میزان زیاد باید خودداری شود، زیرا می تواند درد یا آسیب های عصبی را افزایش دهد.

در برخی موارد برای درمان دیسک گردن گردنبند طبی یا بریس به منظور کاهش فشار از ستون فقرات گردن، توصیه می شود.

روش‌های دیگر درمان دیسک گردن تحریک الکتریکی عصب، طب سوزنی،آب درمانی و…می‌باشد.

عمل جراحی: برای بیمارانی که درد گردن با درمان های قبلی بهبود نمی یابد، ممکن است جراحی مورد نیاز باشد. هدف از جراحی، برداشتن قسمتی از دیسک است که به عصب فشار وارد می کند. به این عمل دیسکتومی گفته می شود. بسته به محل دیسک بیرون زده، ممکن است پزشک شکافی در جلو یا پشت گردن بیمار ایجاد کند. تصمیم این که شکاف در جلوی گردن (رویکرد قدامی) و یا در پشت گردن (رویکرد خلفی) ایجاد شود بستگی به موارد زیادی از جمله محل دقیق فتق دیسک، تجربه و سلیقه ی جراح دارد. در هر دو روش، مواد دیسک از روی عصب برداشته شده و عمل معمولا موفقیت آمیز است

جهت کسب اطلاعات بیشتر به سایت فاخرکلینیک مراجعه بفرمایید